Przyroda

Środowisko przyrodnicze

Gmina Ropa położona jest w geobotanicznym okręgu Beskidy, podokręgu Beskid Niski. Stanowi wycinek karpackiej przestrzeni przyrodniczej, zawartej pomiędzy wysokością 324m npm (koryto Ropy na granicy z Szymbarkiem) a 778 m npm (szczyt góry Chełm). Maksymalne deniwelacje na terenie gminy wynoszą 454 m, najczęstsze 150-200m. Rzeźba terenu ma charakter gór niskich o rusztowo-kratowym układzie głównych grzbietów i dolin. Dominującą formą krajobrazową są lesiste wzgórza otaczające dolinę rzeki Ropy. Do większych wzniesień w tym rejonie zalicza się Chełm, Suchy Wierch, Kiczerę, Suchą Homolę. Wzniesienia są strome i porośnięte lasami mieszanymi z przewaga buczyny karpackiej. Ze względu na stromość stoków oraz litologię podłoża, powszechnym zjawiskiem w obrębie wzniesień są pełznięcia gruntu i osuwiska. Obszar gór niskich stanowi źródlisko i ważną strefę alimentacji licznych małych dopływów Ropy, odznacza się wybitnie przyrodniczym charakterem, według sieci ekologicznej ECONET stanowi fragment „obszaru węzłowego i biocentrum rangi międzynarodowej”, których zachowanie jest warunkiem funkcjonowania struktur przyrodniczych w skali ogólnokarpackiej. Około 15% powierzchni gminy zajmują doliny rzeczne i przylegające do nich podnóża stoków. Wśród nich największą jest płaskodenna dolina rzeki Ropy, która jest równocześnie głównym ciekiem powierzchniowym, w miejscowości Klimkówka w 1994r. utworzony został sztuczny zbiornik wodny.

Z geomorfologicznego punktu widzenia gmina Ropa  wchodzi w skład płaszczowiny magurskiej. Posiada skomplikowaną strukturę geologiczną z uwagi na to, ze od strony południowej utwory płaszczowiny magurskiej graniczą z oknem tektonicznym  Ropa – Grybów. Utwory płaszczowiny magurskiej wykształcone są jako kompleksy piaskowcowo – łupkowe (warstwy magurskie), łupki margliste i pstre, piaskowce gruboławicowe (ciężkowickie). Utwory czwartorzędowe występują w dolinie rzeki Ropy wykształcone jako żwiry, gliny, otoczaki. Na stokach występują gliny i zwietrzelina.

---

Wody powierzchniowe i wgłębne.

Gmina leży w dorzeczu Wisły. Prawie cała gmina leży na obszarze zlewni rzeki Ropy, stanowiącej dopływ Wisłoki,  jedynie częściowo przysiółek Zalesie  w Ropie należy do zlewni rzeki Białej Dunajcowej. Głównymi zbiornikami wód powierzchniowych na terenie gminy są: rzeka Ropa ze zbiornikiem wodnym Klimkówka o powierzchni 3,06 km² oraz jej dopływy - potok Łosianka, Bełczak, Chełmoński. Średnioroczne przepływy w rzece Ropie     w miejscowości Ropa wynoszą 3,30m³/s. Przez skrajnie zachodnią część gminy przebiega dział wodny  II -go rzędu rozgraniczający zlewnię rzeki Ropy od zlewni rzeki Białej Dunajcowej.

Na terenie gminy poziom wodonośny jest ściśle związany z poziomem wody w rzece Ropie. Zasilanie poziomu jest regulowane przez zaporę wodną w Klimkówce oraz  następuje  w drodze infiltracji wód powierzchniowych.

W związku ze specyficzna budową geologiczną obszar odznacza się mała zasobnością  w wody podziemne i mała zdolnością retencyjną. Wydajniejsze zbiorniki wód gruntowych występują w żwirowo – piaszczystych pokrywach aluwialnych w dnie doliny Ropy, stanowią one główne źródło zaopatrzenia ludności w wodę. Zbiornik podziemnych wód położony wzdłuż całego biegu Ropy na obszarze gminy Ropa został zakwalifikowany jako GZWP – OWO, tj. do Głównych Zbiorników Wód Podziemnych, wymagających wysokiej ochrony wód, która polegać ma na niedopuszczeniu do zanieczyszczenia wód oraz na zapobieganiu      i przeciwdziałaniu szkodliwym wpływom na obszary ich zasilania.Na terenie gminy można wyróżnić 2 strefy o odmiennych warunkach gruntowo ­wodnych, a mianowicie:

strefę doliny rzeki Ropy – którą cechują pewne wahania poziomu wód gruntowych . 

strefę górską obejmującą zbocza wzniesień Chełmu, Suchego Wierchu, Kiczery oraz Suchej Homoli. Na stokach wzniesień warstwa wodonośna występuje na ograniczonym obszarze i wydajności studzien na tym terenie jest niewielka.

Cechą charakterystyczną wód wgłębnych jest wysoka zawartość żelaza w wodzie wynosząca nawet 15mg/dm3.

 

---

Gleby

Powierzchnia gleb w ha na użytkach rolnych według klas bonitacyjnych przedstawia się następująco:

Grunty orne

Miejscowość/ klasa bonitacji	I	II	III	IV	V	VI
Ropa	-	-	82,52	801,79	425,22	110,18
Łosie	-	-	68,17	177,15	39,71	-
Klimkówka	-	-	0,40	57,52	28,18	21,13
Razem	-	-	151,09	1036,46	493,11	131,31

Łączna powierzchnia gruntów ornych w gminie wynosi 1811,97 ha

Łąki

Miejscowość/ klasa bonitacji	I	II	III	IV	V	VI
Ropa	-	-	5,14	70,43	25,24	1,57
Łosie	-	-	10,17	47,62	8,74	-
Klimkówka	-	-	17,28	58,51	4,54	0,18
Razem	-	-	32,59	176,56	38,52	1,75

Łączna powierzchnia łąk w gminie wynosi 249,42 ha

Pastwiska

Miejscowość/ klasa bonitacji	I	II	III	IV	V	VI
Ropa	-	-	18,55	178,17	120,07	49,29
Łosie	-	-	2,48	74,72	51,86	17,77
Klimkówka	-	-	2,69	28,21	28,21	7,65
Razem	-	-	23,72	281,1	200,14	74,71

Łączna powierzchnia pastwisk w gminie wynosi 579,67 ha

Łączna powierzchnia gruntów użytkowanych rolniczo w gminie Ropa wynosi 2641,06 ha

Na terenie gminy Ropa przeważają gleby należące do klas średnich i słabych. Większe kompleksy najwartościowszych w skali gminy gleb (IV, lokalnie III klasy bonitacyjnej), występują w dolinie rzeki Ropy i na pogórzach w centralnej, północnej i południowo – zachodniej części gminy. Typologicznie są to mady oraz gleby brunatne właściwe, gliniasto – ilaste, ciężkie. Na stokach wyżej położonych i wszelkich zestromieniach terenu występują gleby brunatne i bielicowe, o niskich walorach produkcyjnych. 

---

Klimat

Przeważająca część gminy położona jest w piętrze klimatu umiarkowanie ciepłego, a tylko najwyższe wzniesienia położone są w piętrze umiarkowanie chłodnym. Granica między nimi przebiega na wysokości 530 – 540 m npm. Występuje zróżnicowanie warunków klimatycznych  w zależności od położenia nad poziomem morza. Teren charakteryzuje się   wysokimi w skali kraju opadami atmosferycznymi, które wynoszą tu średnio 900 mm/rok . Średnia temperatura roku wynosi +7°C w dolinie Ropy do +4°C w partiach szczytowych. Pierwsze przymrozki występują w październiku, a ostatnie w maju. Czas wegetacyjny trwa 190 -220 dni. Liczba dni z pokrywą śnieżną wynosi 100 -105 dni. Z punktu widzenia higieny atmosfery sytuacja w gminie przedstawia się na ogół korzystnie, głównie ze względu na brak przemysłu, który byłby źródłem generowania związków zanieczyszczających powietrze atmosferyczne. Uciążliwo­ści mają charakter głównie lokalny   i na ogół nie wykraczają poza granice własności obiektów. Walory bioklimatyczne terenu podnosi używanie gazu ziemnego, lesistość terenu i dobra przewietrzalność dolin.

---

Surowce naturalne

W gminie pozyskuje się surowce naturalne przede wszystkim na potrzeby lokalne, głównie są to kruszywa pospolite (żwir, kamień ). W 2002 roku na terenie gminy przeprowadzono badania, a następnie wiercenia w celu pozyskania ropy naftowej i gazu ziemnego.     Aktualnie trwa szacowanie zasobów odkrytych złóż.

Na terenie gminy Ropa  zinwentaryzowanych zostało kilka  obszarów występowania

surowców naturalnych, głównie kruszyw pospolitych.

Ważnym surowcem pozyskiwanym na terenie gminy jest drewno. Rocznie na terenie gminy Lasy Państwowe pozyskują średnio 18.000 m³ drewna , natomiast z lasów prywatnych 1700 m³, z przeznaczeniem dla przemysłu meblarskiego oraz dla produkcji parkietów.

---

Lasy. Szata roślinna

W podziale geobotanicznym gminę zalicza się do okręgu Beskidy i podokręgu Beskid Niski. W gminie występują pietra pogórza i regla dolnego. Na terenie gminy Ropa znajduje się  1.818 ha użytków leśnych. Stanowi to  37 % powierzchni ogólnej gminy. Skupiają się one głównie w obrębie wzniesień – Chełmu, Suchej Homoli, Kiczery. 1383 ha (76%) lasów jest administrowanych przez Nadleśnictwo Łosie, pozostałe 479 ha (24 %) stanowi własność prywatną. Wysoki wskaźnik lesistości ma ścisły związek z niska klasą gleb brunatnych pokrywających gminę oraz górzystością terenu.

W lasach dominują siedliska lasu górskiego. Stanowią one 99% powierzchni leśnej. W dolinie Ropy występują lasy łęgowo – górskie. Skład gatunkowy lasów jest zbliżony do naturalnego, największy udział procentowy posiada buk – 45%, jodła – 27%, sosna 12%, oraz świerk – 9%, olsza szara 5%,pozostałe 8%. Pozytywnym zjawiskiem jest zmniejszający się udział sosny przy jednoczesnym wzroście udziału buka i jodły. Dominującym zbiorowiskami  leśnymi są zespoły buczyny karpackiej.

Na pozostałym obszarze spotyka się małe zespoły zadrzewień śródpolnych i pasy drzew wzdłuż ciągów komunikacyjnych lub pieszych.

W Ropie przy dawnym dworze  zachowała się zieleń parkowa. W parku dworskim  ob­jętym ochroną prawną przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków znajdują się cenne okazy przyrody.

---

Krajobraz. Przyroda. Tereny chronione

Wysoki stopień lesistości gminy, zbiornik jeziora Klimkówka,  dolina rzeki Ropy,     w tym skalny jej skalny przełom „Gorlickie Pieniny”,  rolniczy charakter terenu tworzą walory krajobrazowe, które mogą stanowić kryte­rium wydzielenia obszarów ochrony specjalnej. Gmina Ropa w całości położona jest w obszarze chronionego krajobrazu. Planowane jest utworzenie Parku Krajobrazowego Beskidu Niskiego, który obejmie 45% powierzchni gminy. Na terenie gminy występują trzy pomniki przyrody, są to dwa dęby  i jeden grab rosnące w we wsi Ropa. Studium Uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Ropa wskazuje, aby objęte ochrona prawną zostały zespoły przyrodniczo – krajobrazowe w uroczyskach:  Kiczera – Żdżar – Czerteżyki, Łysa Góra – Suchy Wierch, Chełm. Na tych terenach występują rzadkie gatunki roślin takie jak róża alpejska, wiciokrzew czarny, skrzyp olbrzymi,  pióropusznik strusi, języcznik zwyczajny. Bogata jest awifauna (m.in. orlik krzykliwy, puszczyk uralski, bocian czarny). W obrębie gminy występuje czasowo 19 gatunków zwierząt zagrożonych wyginięciem (m.in. żbik, wilk, ryś). Otaczające dolinę rzeki Ropy wzgórza Beskidu Niskiego stanowią główny walor  przyrodniczy  gminy. Jest to najbardziej ekologicznie wartościowy system na obszarze gmi­ny Ropa. Na dużą  atrakcyjność krajobrazu gminy ma wpływ obecność zbiornika Klimkówka, który jest jednym z istotniejszych elementów gorlickiego rejonu turystycz­no -wypoczynkowego. Walory krajobrazowe i przyrodnicze , sposób zagospodarowania oraz dostępność komunikacyjna czynią obszar przydatnym do intensywniejszego rozwoju turystyki.